sexta-feira, 19 de outubro de 2007

Deixai casar l rapaç

[L jornal O MIRANDEZ, n.º 36, de 25/09/1895, p. 3, publica un testo an mirandés, que nun stá assinado nin ten títalo, mas que José Leite de Vasconcellos ne ls Estudos de Philologia Mirandesa, I, p. 27, diç que fui scrito por Bernardo Fernandes Monteiro. Eiqui queda mais essa obra de l scritor de la Pruoba, cula scrita por mi puosta al modo de la Cumbençon Ourtográfica de la Lhéngua Mirandesa, mas mantenendo to las caratelísticas i sintaxe de la scrita. A.F.]


Por Bernardo Fernandes Monteiro

Deixai casar l rapaz tiu Nastácio!

- Isso ye que nun deixo ... tenga pacéncia que nun deixo ... Puis habie de star a tener l trabalho de criar un filho, dá-le eiducacion, fazé-lo home, par’el, a les dezuito anhos, pegar an si, mui fresco de la sue bida i ir aturar ua filha de les outros?! Isso ye que nó! Tenie que ber, se you cunsentie an tal!

- Tiu Nastácio, mas bós bien sabeis q’isto ye orde de l mundo ... Nós tamien fumus rapazes... tamien quejimos casar, i les nuossos pais dórun licéncia.

- I anton achais bós, tiu Anselmo, que por nuossos pais nun tenéren juízo, habemos de nós ser tontos! Ora essa nun stá mala! L rapaç nun casa... anquanto you fur bibo, nun casa, juro-te lo you!

- Isso nun ye de rezon, tiu Nastácio ...

- Nun ye de rezon? Puis nun será, mas cun mie licéncia nun casa el! Se miu pai me tubisse feito l mesmo a mi, nun staba esse grande maroto agora a pedir-me licéncia pra casar!

- Se buosso pai bos tubisse feito l mesmo bós talbeç tubisses feito ua asneira...

- Isso l q’amportaba? Por mui grande asneira que you fazisse, nun la farie maior de l que fiç casando!

- Home, bós parece que stais mui scaldado!...

- I achais que nun debo star? Una criança cumo you era, cun dezassiete anhos apenas, ir tolher la mie libardade, prender-me ... aturar la mulhier i tomar l’ancargo de les filhos! Habie de ser hoije, que you l dexira!

- Mas la tie Brites nun ten sido mala cumpanheira ...

- Pus nun ten... isso ye berdade ... mas começou-me lhougo a dar filhos que fui ua pouca bergonha! Mirai que an binte meses tubo l’ablidade de me apresentar quatro mielgos, dous de cada beç, i todos bibideiros!...

- Disso nun tub’ eilha la culpa, cuitada!...

- Nin you ... Mas, por nun tener culpa, an menos de seis anhos, quedei pai de dieç filhos!... L mais bielho ye esse maroto que yá anda cun eideia de se casar! Mas you l’ansinarei... Cumo el anda folgado i quier buscar les sous trabalhos por sues manos, ha de ir pa la tropa, i agora yá buona oucasion, que bai pra Lhourenço Marques, i assi çfago-me del, yá que nun quier oubedecer a sou pai!

- Cuitado de l rapaç ... el nun ten la culpa! Anfin ... quier casar ... isso ye própio de l’eidade.

- L q’era própio de l’eidade, tiu Anselmo, era el lhembrar-se que ye inda ua criança, que you stou bielho i q’el ten oubrigacion d’ajudar a sustentar la família ... Puis anton nun hai mais de l que benir al mundo, a chorar, a pernear, a mamar, a dar stafas a la mai i malas nuites al pai... medrar, comer, bestir i calçar; aprender a ler, a screbir i a cuntar, todo sin dar cinco reis, i quando se chega a l’eidade de dezuito anhos, por eiqui me sirbo, pássen por acá, muito bien, que you bou casar! Puis isso era melhor de l que fazer meia!

- Mas bós nun fazistes tamien l mesmo, tiu Nastácio?

- Ye berdade que fiç... Mas se you me fur deitar al riu cun ua piêdra al pescuoço, mirai q’esse maroto nun bai! Isso bai el, que ye tolo!

- Deixai casar l rapaz, tiu Nastácio... La nóbia ye buona moça...

- Há-de ser fresca, nun ten dúbida! Buona cumo todas las mulhieres ... S’eilha fusse buona, nun la daba l pai!...

- Nun dígades isso, tiu Nastácio... Eilha ye ua moça prendada i de mui buonas qualidades...

- Puis si... nun nego... Mas l que you bus digo ye que s’eilha prestasse pra algua cousa, nun era l pae tan tolo que la deixaba casar ...

- E por que nó?

- Por que nó?! Essa ten grácia! Por que l que ye d’antresse naide l deixa salir pra fuora de la puorta! Mulhieres naide las quier an casa, que nun sírben pra nada, nun gánhan nada i só fázen çpesas ... You tengo alhá an casa trés rapazes i siete raparigas todas ándan cun l cheiro neilhes a ber se les apánhan pra casa... L mais nuobo inda só ten cinco anhos i yá l miu bezino Calhistro l anda a dezir q’ha de casar cun l’Anica, que ye filha del ... Agora las rapazas – essas ningun las quier ... Alhá anténden que nun son de ganho i naide les fala casamento!

- Tamien inda son nuobas ---

- Nuobas?! Ua ten quinze anhos, outra desasseis! Yá podien ir cun Dius, que yá stou farto de comprar lhenços, saias i çapatos! Mas a essas naide las quier! Sirbe les l maroto mais bielho ... Puis nun casa an quanto you fur bibo, essa la juro you! Isto stá todo perdido, tiu Anselmo! Uns fedeilhos, q’inda l’outro die nacírun yá quieren casar! Puis bai pa la tropa q’alhá ye que s’amánsian les potres... Pouca Bergonha!... Mas la mie cisma ye que ningun quier las rapazas! Yá bistes ua patifaria assi?

- Tiu Nastácio, lhembrai-bos que sodes pae... Pedi al Senhor de la Mezricordia, pra que bos alhumbre cun la sue debina grácia, i assi, teneis dado l perdon al rapaç!

- Ai! Quebrestes-me piernas i braços, tiu Anselmo! L rapaç puode casar quando quejir, i que Dius l’ajude, yá q’assi l quier!...