quinta-feira, 4 de outubro de 2007

La Çpedida

Por Bernardo Fernandes Monteiro


[Cuonta publicada ne l jornal O Mirandez nº 33, de 10 de Agosto de 1895, assinado culas einiciales de B.F.M. Cumo tengo feito noutros testos de l outor, la scrita fui puosta al son de la Cumbençon Ourtográfica de la Lhéngua Mirandesa]



Adius Malgarida! Só l que te pido ye ... ye que t’alhembres por acá de mi i ... que me perdones algua palabra mal dita que you dezisse sin querer ...

- Anton tu siempre bás Manuol?

- Puis you ... la mie suorte assi le calhou ... Ai! Mas tamien te digo Malgarida, que tu sós la única pessona que you lhiebo atrancada n’alma, assi Dius m’ajude !...

- Tamien Manuol ... tamien you tengo ua pena de ti, q’assi Dius m’ajude, an cumo you a la cena, i ne meio de l caldo i ... assi que tu m’alhembreste ..., arrimei la tijela, starrecida ... que yá nun fui capaç de passar mais bocado pra baixo ... i mie mai, reparando, dixo:

- Que tenes Malgarida, q’arrimeste l caldo, i ampeceste a tembrar?

- You nun sei que tengo mai ... dou-me un salto l coraçon ... que quedei mui antrestecida!...

- Isso nun ye nada, sale pa la rua i ... berás cum’isso passa, recebindo l’aire ...

- Ye cume you, que tamien bai an trés dies que nun como balor de cinco reis ... todo a maginar se tu serás capaç de me guardar fieldade ou te bolberás pa l purmeiro moço de geito que t’apareça ... porque las mulhieres son cumo l’aire!...

- Ah! Manuol, se tu me quieres bien nun digas isso, que you stou an dezir, q’era mais fácele deixar-me partir a las puostas de l que perder-te l’amisade que te tengo!...

- Isso dizes-lo tu agora, mas you toda la bida tengo oubido dezir: que loinge de la bista, longe de l coraçon. Ademais tu, assi que me bires cun la farda a las cuostas, yá nun hás-de querer cumbersar pra mi ... sós capaz de tener bergonha de falar cun suldado ...

- Credo! isso nin que benisse Nuosso Senhor de l cielo, que ye ua comparacion ... you deixaba de te dar las salbas onde quiera que t’ancuntrasse! Una moça pra ser capaç i tener bun porte, nun necita de s’acubardar de falar anque seia cun regimento!

- Ah Malgarida, Dius t’ajude, i te dé buona suorte, sólo pula contricion que tenes!... Puis siempre te digo, que traie l coraçon mais negro cumo l peç, sólo por cunsidrar que tu me despresiabas!...

- Nó, assi Dius me salbe la mie alma, an cumo isto que te digo ye de raiç!... Mas tu se fures pa la tropa hás-de fazer cumo ls outros ... mirando pa las delhanbidas i mui anramalhetadas que por alhá ándan ... armando lhaços als fracos de sprito i ... cais na rede deilhas ... i ... you quedo ne rol de las squecidas pra cuntigo!...

- Nun me fales n’isso Malgarida!... A mi nun hai sol que me caleça, anquanto nun dir l tiempo, i nun agarrar acá la baixa a las unhas, pra benir casar cuntigo ... se tu stubires pul ajuste ...

- Ah Manuol, bai çcansado, scusas, por mór de mi, stares alhá a maginar que you indas que sou nuoba, tengo un bocado de carátele, i ... depuis de you dar ua fala, ye cumo se fusse ua scritura!...

- Puis bien! Tu tamien sabes que nun sou home de dues caras ... You acá ... tanto sou por detrás cumo por delantre ... i anton tamien, i juro por esta lhuz debina que mos alumeia, que indas que ... ye un modo de falar ... m’aparcisse por alhá ua princesa ... la bista de ls mius uolhos me falte, se you la querie pra algua cousa!

- Anton stás cumo you, que tamien indas que benisse ... agora un príncipe, i que me traisse you sei alhá? par’ende dous cientos de mil reis an notas... you chimpaba-las todas ne chano, i mandaba-lo cun Dius!

- Y fazes-me ua jura que you te pido, Malgarida?

- Se fur cousa que se puoda jurar ...

- Ye...

- Anton dize-lo, Manuol?

- Tu juras-me que nun combersas pra niun, que nin sequiera, almenos pra adebersir, an quanto you andubir alhá na tropa?...

- Ah Manuol, you fazie-te isso, q’isso ye q’era l miu gusto ... tu bien sabes q’isso daba que falar, i começaba par’ende esse pobo a dezir ... l mesmo que dixo de la Marie Picuota, depuis que Pedro Gunçales, de Cicuiro fui par’Andalhusie ...

- Mas, ah Malgarida? a ti que se te dá disso, se tu fazes tencion de nun casar cun outro senó cumigo?...

- Ai! a mi nun se me daba ... mas la gente scusa de ganhar ua fama sin porbeito niun...

- Tu bien sabes que las falas nun s’apégan a naide ...

- You puodo falar seia pra quien fur, que tanto monta l q’eilhes dízen cumo star a chiar un carro ...

- Puis si, mas you querie que tu me fazisses este gusto ...

- Fazie, fazie, mas tu bien sabes q’ua moça an perdendo la reputacion... dixe!...

- Mas you tamien te juro que nun miro p’ra niua moça por onde quiera q’andubir.

- I bamos q’hai ua guerra? Ai! Nuossa Senhora de l Naso pormita que nó, i que tu bás par’eilha, i que alhá t’acában cun ls dies de la bida?

- Disso puodes quedar assossegada, porque you nun sou de ls medrosos! Assi que bir que coméçan a dar tiros, hei-de ser de ls purmeiros n’abançada contra l’einemigo, i cun penas de ser l que seia, la mie pátria hei-de defende-la, i tengo fé an Dius, an cumo hei-de cantar bitória ne campo de la batalha, junto als mius camaradas, cumo baliente pertués! S’algu benir contra mi, puode cuntar sin la bida, porque sou capaç de l trincar l coraçon cun ls dientes!

- Ai, credo! Tu tenies ánimo par’isso?

- Puis nun tenie, i mira q’era l mesmo que buber um copo d’auga! Mas se Dius quejir, nun há-de haber nada.

- You sei alhá Manuol, siempre son trés anhos, i puode haber algua cousa zagradable!

- Puis son ... mas por alhá nun quedo, essa te juro you.

- Tamien naide te diç menos d’isso, mas pul si i pul nó... ua pessona nun puode star a botar futuros sin tener nada cierto ... Tu yá tenes oubido dezir q’an Lhourenço Marques, na tierra de ls negros, q’anda ua guerra contra ls pertueses. Ai! Nin me quiero alhembrar d’isso! Nuossa Senhora de l Naso m’ampare, por que se bás pa l’África, nun te torno a ber!...

- Dius querga que me mánden pra Lhourenço Marques, por que eilhi ye que you hei-de fazer çtroço nes negros!

- Se fures, l que te pido ye ... que nun te metas cun las negras, que sou mui feias ...

- Ai! Yá stás arrecelosa ... puis puodes çcansar n’esse sentido, que nun caio n’essa ... Dius me lhibre!...

- Anton adius Manuol, Dius te guie por caminos sim abrolhos, pra gozares l que deseias...

- Muito agradecido puls tous cuidados, i ... Ah! Malgarida, nun chores? ... até un die se Dius quejir!...

- Si, you choro por que stou arrecelosa dua cousa... Tengo ne pensamento que nun traias l que me pormetiste ... i ... i que deixes parte por alhá, a quien nun te l merece!...

- Nun me lhembra?

- Anton nun me dexiste, que nun tubisse pena, que l tou coraçon nun l’oufrecies a outra?...

- Berdade ye que dixe, i puodes quedar sin cuidados, que será tou até la ternidade!...

- You assi tengo ye que cumprirás cumo pormetiste, i puodes quedar cierto que l miu coraçon tamie ye tou tu bie l sabes!...

- L que te pido por çpedida Malgarida ye ... un abraço!...

- Tu que dizes home! Puis you habie de cair n’essa!... S’assi fusse, cumetiemos un crime!

- Que dizes Malgarida, puis cometiemos un crime?

- Cometiemos, si, i pra cun Dius, i ... you era la mais culpada d’esse grande pecado se te disse un abraço antes de mos casarmos! Bai, bai, assossegado pa l tou çtino i nun tengas pena, que trés anhos ban a fugir... You hei-de pedir a la birge de l Naso pra que te guie pu l verdadeiro camino de la vida, pra gozares l que deseias ... Pide-le tu tamien, porq’eilha bien sabe que la nuossa amisade ye sincera...

- Las tuos palabras, Malgarida, son tan chenas de doçura, que me stremeço!... Nun sei cumo registirei sin te ber anquanto andubir na tropa!

- Anda que you, Manuol, sabe Dius cumo passarei tamien, depuis que te perdir de la bista!... Ai! yá se me stan arrefecendo las cuostas, solo an me lhembrar esta triste separacion!... Stou até cun arrecios de q’apanho maleitas, mas se me díren, pido a la tie Marie Bárbola, que m’ampreste la suo relica, que ten grande bertude pra tirar toda la casta de maleitas, que son: tercianas, quartasnas i de todos ls dies. Esta relica bieno de Roma i fui benezida pul Padre Santo! Assi que se ponir al pescuoço, ye ... mal bai-te d’eiqui! Ai! Há-de-me alhembrar muito, i cun grandes sauidades, de l tiempo de ls nuossos amores, q’andábamos ne campo cun las bacas, ne tiempo de la primabera i cantabamos cun alegrie, la cancion de:

Primabera, primabera,

You hei de casar cuntigo,

Quien me dira primabera

De la tue quelor un bestido.

Nun me quiero alhembrar d’isto, anquanto andubires alhá na tropa.

- Fai por agora un anho que you comecei a gustar de ti Malgarida, porque mostra muita seriedade.

- Puis you tamien nun me zagrada l tou modo assossegado, quando stás al pie de las moças ... l que nun acuntece cun ls outros moços, que son uns bulhes-bulhes ... i ... uns zanquietos, que nun déixan la gente!...

- Adius Malgarida, até al die que Dius mos anlhaçar pra siempre!... Feliç de l’home que recebir ua mulhier de coraçon tan nobre cumo l tou, porque las tues falas parece q’abáixan de l cielo!

- Adius Manuol i muito agradecida. Dius t’ajude cumo mereces, pra quando benires, gozar l que deseias ... Nun te squeças de mi. Scribe-me assi que chegues a Bergáncia.

.....................................................

.....................................................

Mie querida Malgarida

Muito stimarei que al recebir d’esta steias de purfeita salude, an companhie de tue mai.

Cheguei a esta cidade yá de nuite, i sin nobidade, graças a Dius; mas cun muitas sauidades de ti ...

Hoije, a las dieç horas de la manhana, assentei praça ne regimento de caçadores númaro trés, purmeira cumpanhie númaro binte quatro.

Yá sei que bou pra Lourenço Marques, assi que stubir pronto de la recluta.

Quando rezares a Nuossa Senhora de l Naso, pide-le por mi.

Bejitas a tue mai, i muitas sauidades deste que t’ama de coraçon.

Manuol Garrido.

Bergáncia 20 de Março de 1895.

B.M.F.